چقدر درباره علم و شبه علم میدونید؟
علوم مختلفي از قبيل فيزيک و شيمي وجود دارد. رشتههاي ديگري نيز وجود دارد که در توليد دانش و بينش نقش دارند امّا عده کمي از ما آنها را بيدرنگ بهعنوان علم در نظر خواهيم آورد.
مطالعات تاريخ و ادبيات نمونهاي از آن هستند. همه اينها کمابيش غيرقابل بحثاند. امّا مواردي وجود دارد که ما درباره اينکه چه چيزي را علم به شمار آوريم مطمئن نيستيم، و گاهي اوقات اين موارد به لحاظ سياسي و فرهنگي، تنوع بسيار زيادي دارند. اینجاست که وارد مبحث علم و شبه علم میشیم.
پزشکي جريان اصلي يا همان پزشکي مدرن ، جرياني در پزشکي است که در دهه 1950 ميلادي شکل گرفت و شيوههاي تشخيص و درمان آن بر اساس شواهد علمي بهجاي باورهاي قديمي و تجربي استوار است. در برابر اين نوع پزشکي، طبهايي نظير طب چيني، طب سنتي و طب سوزني شناختهشدهتر هستند.
با وجود اين حقيقت که سابقه اعتبارسنجي از طريق مطالعات باليني در مقياس بزرگ در داروهاي هوميوپاتيک، بسيار ضعيف است، گاهي اوقات به داروهاي هوميوپاتيک بها ميدهند.
جمعي از اين پزشکان بر اين باورند که اينها معالجات قلابي بدون اعتبار علمي هستند، اثربخشيِ ظاهري آن چيزي بيش از اثر دارونما نيست.
از سوي ديگر جمعي ميگويند روش غالب که از طريق تحقيق و بررسي علمي، اعتبار مداخلات داروئي را بنا نهاده است، به ما خِردي کُلي ميدهد ازآنچه مربوط به مواردي که در شرايط معمولي براي متوسط بيماران کار ميکند؛ امّا اين رويکرد از نياز به تجويز نسخه مخصوص هر بيمار توسط پزشک باتوجه به شرايط خاص آن بيمار مشخص، چشمپوشي ميکند.
اين پرسشها درباره نشانگرهاي علمِ حقيقي مهم هستند. و این داستان درباره تمام ابعاد زندگی ما، نه تنها مسائل علمی وجود دارد. چه چیزی حقیقت است و چه چیزی صرفا موقتی بدون پشتوانه؟
گزیدهای از کتاب…
کتاب معنای علم/ تیم لونز/ ترجمه صفر وفادار/ انتشارات مازیار
معنای علم مقدمهای جامع و قابلدسترس برای فلسفه علم معاصر است. آیا [علم] جهان را آنگونه که واقعاً هست توصیف میکند یا صرفاً مدلهای مفیدی برای کمک به ما در دستکاری آن ارائه میدهد؟
لونز موضوعاتی اساسی را با وضوح و شفافیت قابل تحسینی مطرح میکند. و هر نوع مخاطبی را به چالش میکشد.